ANAYASA MAHKEMESİ KADINLARIN EVLENDİKLERİ EŞLERİNİN SOY ADLARINI ALMALARINI SAĞLAYAN HÜKÜM OLAN TÜRK MEDENİ KANUNU MADDE 187’Yİ İPTAL ETTİ

Türkiye’de son dönemlerde gündemi meşgul eden bir konu, kadınların evlilik sonrasında kocalarının soyadını kullanmak zorunda kalmasıydı. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin aldığı karar ile Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesi iptal edildi ve artık evlenen kadınlar kocalarının soyadını kullanmak zorunda kalmayacaklar.

Bu kararın alınması, kadın hakları açısından oldukça önemli bir adım olarak nitelendirilebilir. Çünkü kadınların sadece evlilikleri nedeniyle soyadlarının değiştirilmesi, cinsiyet ayrımcılığına yol açan bir uygulama olarak görülmekteydi.

Kadınların evlilik sonrasında kocalarının soyadını kullanmak zorunda olması, Türkiye gibi pek çok ülkede hala geçerli bir uygulama. Bu durum, kadınların kişilik haklarına ve eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle eleştiriliyordu. Anayasa Mahkemesi’nin aldığı karar ise bu eleştirilere cevap ve konuyla alakalı muğlaklığa son verir nitelikte.

Kadınların evlilik sonrasında soyadlarını değiştirmelerinin, toplumsal yapıda kadınların sadece evliliklerine bağlı olarak ikincil bir konumda görülmelerine yol açtığı düşünülüyordu. Bu uygulama, kadınların kimliklerinin erkeklerle ilişkilendirilmesine de neden oluyordu. Anayasa Mahkemesi’nin kararı ile bu tür uygulamalara son verilmesi hedefleniyor.

Bununla birlikte, kararın uygulamada nasıl bir sonuç doğuracağı henüz net değil. Özellikle kamusal alanda kullanılan belgelerde kadınların evlilik sonrasında hangi soyadını kullanacakları konusunda hala belirsizlikler bulunuyor. Ancak bu karar, kadın hakları açısından önemli bir adım olarak kabul ediliyor ve cinsiyet ayrımcılığına karşı mücadelede önemli bir zafer olarak değerlendiriliyor.

KADINLAR EŞLERİNİN SOY ADLARINI ALMAYACAKLARSA DOĞACAK ÇOCUĞUN SOY ADI NE OLACAK?

Parlamento’nun, evlenen kişilerin çocukları doğduğunda çocukların soy adıyla ilgili bir düzenleme yapması gerekiyor. Biliyoruz ki Türk Medeni Kanunumuz İsviçre’den ‘’iktibas’’ edilmiş, yani ülke hukukumuza kazandırılmıştır. Şu anda çocuklar ile ilgili olarak yine İsviçre Medeni Kanunu’ndaki hükümlerin benzeri bir uygulamanın Meclis tarafından gündeme getirileceği kulis söylentileri arasında. İsviçre Medeni Kanunu m.160/f.3’e göre : ‘’Nişanlılar, kendi soyadlarını korumaları durumunda çocuklarının hangi soyadını taşıyacağına karar verirler. Somut olayın koşullarının haklı göstermesi durumunda nüfus memuru nişanlıları böyle bir yükümlülükten muaf tutabilir.’’ şeklinde hüküm getiriyor.

Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi’nin aldığı bu karar ile kadınların kişilik haklarına saygı gösterilmesi ve cinsiyet eşitliği ilkesinin hayata geçirilmesi hedefleniyor. Bu kararın uygulamaya nasıl yansıyacağı ise ilerleyen günlerde netleşecek.

TÜRK MEDENİ KANUNU MADDE 187 EŞİTLİK İLKESİ UYARINCA İPTAL EDİLDİ

Anayasa Mahkemesi’nin Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesini iptal etmesinin en önemli gerekçesi, eşitlik ilkesine aykırı olmasıdır. Bu maddeye göre evlenen kadınlar, kocalarının soyadını kullanmak zorundaydı. Ancak erkekler, evlilik sonrasında soyadlarını değiştirmek zorunda değillerdi. Bu durumda, kadınlar erkeklerle eşit bir şekilde muamele görmediği için eşitlik ilkesine aykırı bir uygulama olarak kabul ediliyordu.

Eşitlik ilkesi, Türkiye’nin anayasal bir ilkesidir ve kadınların erkeklerle aynı haklara sahip olmasını savunur. Bu nedenle, kadınların evlilik sonrasında kocalarının soyadını kullanmak zorunda kalması, cinsiyet ayrımcılığına neden oluyordu. Anayasa Mahkemesi’nin aldığı karar, bu ayrımcılığı ortadan kaldırmayı hedefliyor ve kadınların erkeklerle eşit muamele görmesini sağlamayı amaçlıyor.

Ayrıca, bu kararla birlikte kadınların kişilik haklarına da saygı gösterilmiş oluyor. Kişilik hakları, her bireyin sahip olduğu en temel haklardan biridir ve bu hakların korunması anayasal bir zorunluluktur. Kadınların evlilikleri nedeniyle soyadlarının değiştirilmesi, kişilik haklarına aykırı bir uygulama olarak görülüyor. Anayasa Mahkemesi’nin aldığı karar, kadınların kişilik haklarının korunması ve bu hakların herkes için geçerli olması gerektiği fikrine dayanıyor.

Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi’nin Türk Medeni Kanunu’nun 187. maddesini iptal etmesi, eşitlik ilkesinin hayata geçirilmesi ve kadınların kişilik haklarının korunması açısından önemli bir adım olarak kabul ediliyor. Bu karar, Türkiye’de cinsiyet ayrımcılığına karşı mücadelede önemli bir zafer olarak değerlendirilmekte.

KARAR NE ZAMAN YÜRÜRLÜĞE GİRECEK?

Karar, resmi gazetede yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.

Kadının, kocasının soyadını aldığı ülkelerin listesi;

No.	Ülke	No.	Ülke
1	Almanya	64	İngiltere
2	İspanya	65	İskoçya
3	İtalya	66	Galler
4	Portekiz	67	Kuzey İrlanda
5	Arjantin	68	Hollanda
6	Brezilya	69	Belçika
7	Şili	70	Lüksemburg
8	Kolombiya	71	Fransa
9	Ekvador	72	İsviçre
10	Peru	73	Avusturya
11	Paraguay	74	İtalya
12	Uruguay	75	İspanya
13	Venezuela	76	Portekiz
14	Filipinler	77	Andorra
15	Çin	78	Monako
16	Güney Kore	79	Lihtenştayn
17	Japonya	80	Malta
18	Tayland	81	San Marino
19	Laos	82	Vatikan City
20	Kamboçya	83	Kanada
21	Vietnam	84	ABD
22	Moğolistan	85	Meksika
23	Endonezya	86	Belize
24	Nepal	87	Guatemala
25	Bhutan	88	Honduras
26	Hindistan	89	El Salvador
27	Pakistan	90	Nikaragua
28	Bangladeş	91	Kosta Rika
29	Sri Lanka	92	Panama
30	Maldivler	93	Jamaika
31	İsrail	94	Haiti
32	Ürdün	95	Dominik Cumhuriyeti
33	Lübnan	96	Trinidad ve Tobago
34	Suriye	97	Barbados
35	Irak	98	Bahamalar
36	İran	99	Küba
37	Afganistan	100	Dominika
38	Kazakistan	101	Grenada
39	Kırgızistan	102	Saint Kitts ve Nevis
40	Özbekistan	103	Saint Lucia
41	Tacikistan	104	Saint Vincent ve Grenadinler
42	Türkmenistan	105	Antigua ve Barbuda
43	Rusya	106	Aruba
44	Belarus	107	Curaçao
45	Ukrayna	108	Bonaire
46	Polonya	109	Guyana
47	Slovakya	110	Surinam
48	Slovenya	111	Fransız Guyanası
49	Hırvatistan