Yabancı Numara Aradı, Avukatım Dedi: Bu Bir Dolandırıcılık mı? | Dolandırıcılık Suçuna Teşebbüs Nedir?
Bugün telefonunuz çaldı. Bilinmeyen bir numara, kendisini “avukat” olarak tanıttı. Ardından da “dosyanız var, acil ödeme yapmanız gerek” dedi. Paniklediniz. Çünkü karşıdaki kişi hem resmi konuşuyor hem de elinde kimlik bilgilerinizi var. Peki bu gerçekten bir hukuk bürosu muydu yoksa dolandırıcılık teşebbüsü müydü?
İşte bu yazıda, dolandırıcılık suçuna teşebbüs ne demektir, hangi aşamada suç oluşur, ne zaman sadece teşebbüs sayılır gibi kritik sorulara cevap vereceğiz. Ayrıca, dolandırıcılık suçlarında ne yapmanız gerektiğini de adım adım açıklayacağız.
Dolandırıcılık Suçuna Teşebbüs Nedir?
Dolandırıcılık suçu teşebbüs aşamasında kalırsa ne olur?
Dolandırıcılık, Türk Ceza Kanunu’na göre bir zarar suçudur. Yani ortada bir mağdurun zararı ve failin (veya üçüncü bir kişinin) haksız kazancı olmalıdır. Fail, mağduru aldatmak için hileli davranışlar sergilediğinde ve bu davranışlar sonucunda çıkar sağlamaya yönelik adımlar atıldığında, suçun icrası başlamış kabul edilir.
Ancak, eğer bu hileli davranışlara rağmen mağdur kandırılmamış, herhangi bir para veya mal transferi gerçekleşmemişse; yani ortada bir kazanç elde edilememişse, bu durum dolandırıcılık suçuna teşebbüs olarak değerlendirilir.
Bazı Dosyalarda Hatalı Takipsizlik Kararları Verilmekte
Dolandırıcılık suçu, ceza hukuku öğretisinde ve Yargıtay kararlarında zarar suçu olarak kabul edilir. Yani suçun oluşabilmesi için, failin hileli davranışları sonucunda mağdurun malvarlığında bir eksilme ya da failin malvarlığında haksız bir artış meydana gelmesi gerekir. Ancak bu, suçun yalnızca başarıya ulaşması hâlinde cezalandırılacağı anlamına gelmez. Türk Ceza Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca, failin dolandırıcılığa yönelik icra hareketlerine başlaması halinde, suç tamamlanmamış olsa bile teşebbüs hükümleri uygulanarak cezai yaptırım uygulanabilir.
Burada dikkat edilmesi gereken temel kavram “icra hareketi”dir. Ceza hukukunda icra hareketi, failin suçu işlemeye doğrudan yönelik ve hukuken korunmak istenen değer üzerinde tehlike yaratacak şekilde gerçekleştirdiği eylemleri ifade eder. Hazırlık aşamasıyla karıştırılmamalıdır; zira hazırlıkta yalnızca planlama varken, icra aşamasında artık suç fiilinin uygulanmasına başlanmıştır. Örneğin; sahte bir hukuk bürosu ismiyle sabit hat temin eden, gerçek isimli SMS’ler gönderen ve mağduru kandırmak üzere tüm dijital altyapıyı kuran fail, artık sadece planlama yapmamış, fiilen dolandırıcılık icrasına girişmiştir. Bu eylemler, doğrudan mağdurun malvarlığı üzerinde haksız menfaat sağlamaya yönelik olduğu için, TCK kapsamında teşebbüs aşamasında cezalandırılmayı gerektirir.
Bazı savcıların “para kaptırılmadı, dolayısıyla zarar oluşmadı” diyerek takipsizlik kararı vermesi, hem hukuki olarak isabetsizdir hem de toplumsal güvenlik açısından ciddi sakıncalar barındırır. Çünkü bu yaklaşım, dolandırıcılığın yalnızca başarıya ulaşırsa suç sayılacağı algısını yaratır. Bu da dolandırıcıları cesaretlendirir, “yakalanmazsam zaten bir şey olmuyor” düşüncesini yaygınlaştırır ve mağdurları adalet sisteminden uzaklaştırır.
Tıpkı sahte kimlikle bankaya gidip kredi çekmeye çalışıp yalnızca “kredi verilmedi” diye cezasız kalan failin örneğinde olduğu gibi, dolandırıcılık suçuna teşebbüs eden kişinin de cezasız bırakılması, hukukun caydırıcı gücünü zayıflatır. Oysa ki TCK m.35 açıkça, suça başlanmış ancak tamamlanamamışsa dahi failin cezalandırılacağını hükme bağlamaktadır. Bu durumda yapılması gereken, zararın oluşmasını beklemek değil, zarar tehlikesi ortaya çıktığı anda hukuki müdahaleyi başlatmaktır. Aksi halde yalnız birey değil, kamu düzeni de tehdit altına girer.
Örnek Olay: “Sn. [İsim Soyisim], Uzlaştırma İşlemlerinizin Son Günüdür…”
Bu kez telefon çalmıyor. Sadece kısa ve resmi gibi görünen bir SMS geliyor:
“Sn. A.D. Uzlaştırma işlemlerinizin son günüdür. Bilgi için arayınız. Öztürk Hukuk: 0312 407 01 XX”
Gelen mesaj son derece ciddi bir dille yazılmış. Mesajda:
- Gerçek bir isim (örneğin A.D.) kullanılmış,
- “Uzlaştırma işlemi” gibi resmi bir ifade tercih edilmiş,
- Sahte bir hukuk bürosu ismi yazılmış,
- Sabit hatmış gibi görünen bir numara eklenmiş.
Panik yapmanız için her şey düşünülmüş. Amaç, sizi korkutarak arama yaptırmak ve sonrasında para istemek.
Bu Bir Dolandırıcılık Girişimi midir?
Evet. Bu mesaj dolandırıcılık suçuna teşebbüs kapsamında değerlendirilebilir.
Fail burada, sizi kandırmak amacıyla hileli bir mesaj göndererek dolandırıcılık suçunun icra hareketlerine başlamıştır. Mesaj size ulaşmış ve icra hareketleri tamamlanmıştır. Ancak siz aramaz, herhangi bir işlem yapmaz ve maddi bir zarar ortaya çıkmazsa, bu durumda suç teşebbüs aşamasında kalır.
Eğer siz arayıp “uzlaştırma bedeli” adı altında para gönderirseniz, suç tamamlanmış olur. Failler yakalanırsa, hukuki değerlendirme suçun tamamlanıp tamamlanmadığına göre yapılacaktır.
Örnek Olay: “Savcıyım, Hesabınıza Terör Parası Yattı!”
Kendilerini savcı, polis, jandarma ya da avukat gibi tanıtan kişiler, genellikle şu senaryoyu oynar:
“Hesabınıza FETÖ/PKK bağlantılı bir para yattı. Şu anda operasyon yürütüyoruz. Bizimle iş birliği yapmanız gerek. Parayı bize göndermeniz lazım, sonra size geri iade edeceğiz.”
Bu tür olaylarda mağdur, korku ve panik içinde genellikle faile güvenip harekete geçer. Ancak bazı durumlarda mağdur şüphelenip kolluk güçlerine başvurur. Eğer bu aşamada failler parayı henüz ele geçirmeden yakalanırsa, suç teşebbüs aşamasında kalmış sayılır.
Gönüllü vazgeçme nedir?
Eğer fail, icra hareketlerine başlamış olsa bile kendi iradesiyle vazgeçip dolandırıcılığı tamamlamazsa, yani örneğin aldatıcı mesajlar attıktan sonra hiçbir işlem yapmadan durursa, bu durumda “gönüllü vazgeçme” hükümleri uygulanabilir ve cezada indirim gündeme gelir.
Dolandırıcılığa Teşebbüs Suçunda Cezai Sorumluluk
Hazırlık hareketleri suç mudur?
Fail, sahte kimlik, bordro, vergi levhası gibi belgeleri hazırlamış ama bunları henüz bir kuruma ibraz etmeden yakalanmışsa, bu sadece hazırlık hareketidir. Hazırlık aşaması ceza hukuku açısından tek başına suç teşkil etmez. Ancak failin bu belgeleri ibraz etmek üzere harekete geçmesiyle birlikte teşebbüs aşaması başlar.
Failin teşebbüsle kalması cezasızlık anlamına gelir mi?
Hayır. Türk Ceza Kanunu’nun 35. maddesine göre, teşebbüs halinde de fail cezalandırılır. Ancak tamamlanmamış suç nedeniyle indirimli ceza uygulanır. Örneğin TCK 157’deki basit dolandırıcılık suçu için öngörülen ceza 1-5 yıl arasıdır. Teşebbüs halinde, bu sürede indirim yapılabilir.
Sık Sorulan Sorular: Yabancı Numara Aradı, Ne Yapmalıyım?
1. Yabancı numara aradı, avukatım dedi. Ne yapmalıyım?
Bu tür aramalar çoğunlukla dolandırıcılık teşebbüsüdür. Karşıdaki kişinin kim olduğunu doğrulamak için:
- Kendisinin bağlı olduğunu söylediği baroya ulaşın.
- Adını soyadını isteyin ve teyit edin.
- Size gönderdiği belge, SMS ya da link varsa asla tıklamayın.
- İlgili kolluk birimlerine başvurun.
2. Gerçek bir hukuk bürosu nasıl davranır?
Gerçek hukuk büroları genellikle yazılı tebligat yapar, dosya numarası verir ve ödeme taleplerini açıkça belgelendirir. Asla panik yaratacak şekilde “hemen ödeme yapmazsan ceza alırsın” gibi ifadeler kullanmaz.
3. Dolandırıcılık suçlarına bakan avukata nasıl ulaşabilirim?
Dolandırıcılık gibi özel ceza suçlarında uzman bir ceza avukatına danışmak en doğru adımdır. Özellikle teşebbüs aşamasındaki olaylar detaylı hukuki analiz gerektirir. Dolandırıcılık suçlarında uzman avukatlar, dosyanızın niteliğine göre savcılık ve mahkeme sürecinde sizi doğru yönlendirir.
Dolandırıcılığa Karşı Alınacak Önlemler
- Size ulaşan her yabancı numaraya itibar etmeyin.
- Resmi görünen mesajların içeriğini bağımsız doğrulayın.
- Avukat olduğunu söyleyen kişi için mutlaka baroya danışın.
- Kimlik ve banka bilgilerinizi asla paylaşmayın.
- Her zaman hukuki danışmanlık alın.
Hukuki Değerlendirme
Dolandırıcılık suçuna teşebbüs, özellikle dijital mecralarda yaygınlaşan bir problem haline gelmiştir. Failin hileli davranışları icra hareketine dönüşmüş ancak sonuç alınamamışsa, bu durumda teşebbüs hükümleri gündeme gelir. Hazırlık aşamasındaki fiiller ise suç olarak değerlendirilmez. Fakat failin kullandığı sahte belgeler varsa, bu belgeleri düzenlemek ve kullanmaya teşebbüs etmek ayrı bir suç oluşturabilir.
T.C. [İLGİLİ CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NA]
(İkamet ettiğiniz veya aramanın yapıldığı yer Cumhuriyet Başsavcılığı yazılmalı)
ŞİKAYETÇİ:
[Adınız Soyadınız]
T.C. Kimlik No: [TCKN]
Adres: [Açık adresiniz]
Tel: [Telefon numaranız]
E-posta: [Varsa]
ŞÜPHELİ:
Kimliği henüz tespit edilemeyen şahıslar
(Arama yapılan numara: 0312 XXX XX XX)
KONU:
Sahte hukuk bürosu adı kullanılarak dolandırıcılık suçuna teşebbüs edilmesi nedeniyle şikayet hakkımızın kullanılmasıdır.
AÇIKLAMALAR:
Tarafıma, [tarih] günü saat [saat] civarında, 0312 alan kodlu sabit bir hattan SMS yoluyla “Sn. [Adım Soyadım] uzlaştırma işlemlerinizin son günüdür. Detaylı bilgi için lütfen arayınız. [Hukuk Bürosu Adı]” şeklinde bir mesaj gönderilmiştir. Mesaj, resmi bir hukuk bürosu izlenimi yaratacak biçimde yazılmıştır.
Mesajda belirtilen numara arandığında telefona çıkan kişi, “dosyanızda ödeme yapılmadığı için hakkınızda işlem başlatılacağını” beyan etmiş; belirli bir tutarda ödeme yapılması gerektiğini ve bu ödemenin yapılmaması durumunda icra ve haciz işlemlerinin başlayacağını tarafıma bildirmiştir. Görüşme sırasında şahıslar ciddi, resmi bir üslup kullanarak psikolojik baskı kurmaya çalışmış ve gerçek bir hukuk bürosu olduklarını iddia etmişlerdir.
Bu görüşme tarafımdan hukuka uygun şekilde kayıt altına alınmıştır. Söz konusu ses kaydı, işbu dilekçeye EK-1 olarak sunulmaktadır.
Şüpheliler, kimliğimi ve kişisel bilgilerimi kullanarak güvenimi kötüye kullanmak suretiyle, TCK 157 kapsamında düzenlenen “basit dolandırıcılık” suçunun icra hareketlerine başlamışlardır. Suç tamamlanmamış olsa da TCK 35’e göre, teşebbüs hali dahi cezalandırılmalıdır.
Şüphelilerin sabit hat üzerinden arama yapması, sahte bir hukuk bürosu adı kullanması, tehdit/ikna içerikli ifadelerle para talep etmesi; olayın münferit bir “yanlış anlama” değil, organize ve sistematik bir dolandırıcılık girişimi olduğunu açıkça göstermektedir.
Bu nitelikteki fiillerin cezasız bırakılması, benzer yöntemlerle başka vatandaşların da mağdur edilmesine neden olacaktır. Özellikle yargıya olan güvenin zedelenmemesi ve kamu düzeninin korunması adına, etkin soruşturma yürütülmesi zaruridir.
SONUÇ VE TALEP:
Yukarıda arz edilen nedenlerle;
- Sahte hukuk bürosu adıyla dolandırıcılık suçuna teşebbüs eden şahısların tespit edilerek, haklarında gerekli ceza soruşturmasının başlatılmasını,
- Arama ve SMS içeriğinde yer alan telefon numaralarının operatör kayıtları ve IP verileri üzerinden araştırma yapılmasını,
- Sunmuş olduğum ses kaydının delil olarak dosyaya alınmasını,
- İlgili kişilerin TCK 157 ve 158 kapsamında cezalandırılmak üzere kamu davası açılmasını,
Saygılarımla arz ve talep ederim.
Tarih: [gg/aa/yyyy]
İmza: _____________________
EKLER:
- EK-1: Ses kaydı (USB/CD ortamında)
- EK-2: Gönderilen SMS’in ekran görüntüsü
- EK-3: Arama kayıtları (görüşme saati ve süresi dahil)
