Maaşım Günlerce Gecikti Haklarım Nedir?
Çalışıyorsunuz, emek veriyorsunuz ama maaşınız ya eksik yatıyor ya da sürekli geç ödeniyor… Bu durumda ne yapmanız gerektiğini biliyor musunuz? Türkiye’de işçilerin maaşlarını zamanında ve eksiksiz alma hakkı vardır. Peki, işveren bu kurala uymazsa? İşte tüm haklarınız ve yapabilecekleriniz!
Maaş Ödeme Süresi ve İşverenin Sorumlulukları
İş Kanunu ne diyor? İşveren, işçinin maaşını zamanında ödemek zorundadır. Eğer iş sözleşmenizde özel bir ödeme tarihi yoksa, genellikle maaşlar ayın sonunda ya da en geç ayın 5’inde ödenmelidir. Ancak işveren sürekli maaşı geç yatırıyorsa veya eksik ödüyorsa, bu işçinin haklı fesih hakkını doğurabilir.
Haklı fesih ne demek? İş Kanunu’nun 24. maddesine göre, işçi bu sebeple işten ayrılabilir ve kıdem tazminatı talep edebilir. Yani işverenin yaptığı sadece maaşınızı geciktirmekle kalmaz, aynı zamanda sizi tazminat hakkına sahip bir duruma da sokar.
Maaşını Eksik veya Geç Alan İşçi Ne Yapmalı?
Maaşınız zamanında ve tam ödenmiyorsa, şu adımları izleyerek haklarınızı koruyabilirsiniz:
1. İşverene Yazılı Bildirim Gönderin
Öncelikle işverene maaş ödemesiyle ilgili bir yazılı uyarı göndermek iyi bir adımdır. Bunu noter aracılığıyla veya resmi e-posta ile yapabilirsiniz. Bu adım ileride açacağınız bir davada delil olarak kullanılabilir.
2. Çalışma Bakanlığı’na Şikâyet Edin
ALO 170 hattını arayarak ya da doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikâyette bulunabilirsiniz. Bakanlık işyerini denetleyebilir ve işverene ceza kesebilir. Ancak unutmayın, bu süreç doğrudan maaşınızı almanızı sağlamaz, sadece işvereni yaptırımla karşı karşıya bırakır. Aynı zamanda mahkeme aşamasında bu ceza bir delil olarak kullanılır. Mahkemenin işi kolaylaşır.
3. Arabulucuya Başvurun ve Gerekirse Mahkemeye Gidin
İş davalarında mahkemeye gitmeden önce arabulucuya başvurmak zorunludur. Eğer işverenle anlaşamazsanız, İş Mahkemesi’ne dava açabilirsiniz. Dava sonucunda, ödenmeyen maaşlar en yüksek mevduat faiziyle birlikte size ödenir.
Kanuni dayanak: 4857 sayılı İş Kanunu Madde 34
4. Haklı Nedenle İşten Ayrılıp Kıdem Tazminatınızı Alabilirsiniz
Eğer işveren maaşı sürekli geciktiriyorsa veya eksik yatırıyorsa, haklı fesih hakkınız doğar. Bu, işten çıkmanız halinde kıdem tazminatınızı alma hakkına sahip olmanız anlamına gelir. Ancak, bu hakkı kullanabilmek için en az 1 yıl çalışmış olmanız gerekir.
Maaş Geç Yatarsa İşe Gitmeme Hakkınız Var!
Biliyor muydunuz? Eğer maaşınız 20 gün boyunca ödenmezse, İş Kanunu’nun 34. maddesine göre çalışmayı reddedebilirsiniz. Ve bu grev sayılmaz! İşveren de sizi bu yüzden işten çıkaramaz. Üstelik, işveren maaşı geciktirdiği için en yüksek mevduat faizini ödemek zorunda kalır.
Zamanaşımı Süresi Ne Kadar?
Maaş alacaklarında zamanaşımı süresi 5 yıldır! Eğer işveren size eksik ödeme yaptıysa, bu süre içinde dava açmazsanız hakkınız yanar. Kıdem tazminatı gibi bazı haklar için bu süre eskiden 10 yıldı, ancak 2017’den sonra 5 yıla düşürüldü.
Arabuluculuk Süreci Önemli mi?
Evet! Mahkemeye gitmeden önce arabulucuya başvurmak zorundasınız. Genellikle 3 hafta içinde sonuçlanır. Eğer anlaşamazsanız, dava açabilirsiniz. Ancak bu süreç bazen uzun sürebilir ve ek masraflar çıkarabilir.
Özet: İşçilerin Hakları ve Süreçler
| Hak/Süreç | Açıklama | Zamanaşımı/Süre |
|---|---|---|
| Yazılı Bildirim Gönderme | İşverene eksik veya geç ödeme bildirimi yapın. | Yok |
| Çalışma Bakanlığı’na Şikâyet | İşveren denetlenir ama alacak doğrudan tahsil edilmez. | Yok |
| Arabuluculuk ve Mahkeme | Önce arabuluculuk, sonra dava; faiziyle ödeme talep edilir. | 5 yıl |
| Haklı Fesih ve Kıdem Tazminatı | Sürekli gecikme durumunda işçi fesih hakkına sahiptir. | 5 yıl |
| Çalışmayı Reddetme Hakkı | Maaş 20 gün gecikirse çalışmayı reddedebilirsiniz. | Yok |
Beklenmedik Detaylar!
- Maaş gecikirse en yüksek mevduat faizi uygulanır. İşveren, sizin ekonomik kaybınızı karşılamak zorundadır.
- Arabuluculuk süreci bazen beklenenden uzun sürebilir. Eğer işveren uzlaşmaya yanaşmazsa, mahkeme süreci kaçınılmaz olur.
- Haklı fesih yaparken dikkatli olun! Eksik maaş ödemesi nedeniyle işten ayrılıyorsanız, yazılı bildirim yaparak kıdem tazminatı talep ettiğinizi açıkça belirtmelisiniz.
Maaşınızı Geciktiren İşverene Karşı Ne Yapmalısınız?
İşverenin maaşınızı geç ödemesi veya eksik yatırması kanuna aykırıdır. Haklarınızı bilerek Çalışma Bakanlığı’na şikâyette bulunabilir, arabulucuya başvurabilir, mahkemeye gidebilir ya da haklı fesih yaparak kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.
Bu süreçler karmaşık olabilir, zamanaşımı sürelerine dikkat etmek gerekir. Bu yüzden iş hukuku alanında çalışan bir avukata danışmak en doğru yol olacaktır! Eğer maaşınızı geç alıyor ya da eksik ödeme yapılıyorsa, haklarınızı koruyun ve harekete geçin! 💪
Maaşını Eksik veya Geç Alan İşçilerin Hakları – Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. İşveren maaşımı geç öderse ne yapabilirim?
İşverene noter veya resmi e-posta yoluyla yazılı ihtar gönderebilir, Çalışma Bakanlığı’na şikâyette bulunabilir veya arabuluculuk sürecine başvurabilirsiniz.
2. İşveren maaşımı sürekli geç yatırıyorsa işten ayrılıp tazminat alabilir miyim?
Evet, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi kapsamında haklı fesih yaparak kıdem tazminatı talep edebilirsiniz.
3. İşveren eksik maaş öderse hakkımı nasıl alabilirim?
Önce arabulucuya başvurmanız zorunludur. Eğer anlaşma sağlanamazsa, iş mahkemesine dava açarak eksik maaşınızı faiziyle talep edebilirsiniz.
4. Maaşım ödenmediğinde işe gitmeme hakkım var mı?
Evet! Maaşınız 20 gün boyunca ödenmezse, çalışmayı durdurabilirsiniz. Bu durum grev sayılmaz ve işten çıkarılmanıza neden olamaz (İş Kanunu Madde 34).
5. Maaş alacaklarında zamanaşımı süresi nedir?
Ücret alacakları için zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu süre içinde dava açmazsanız, hakkınız zamanaşımına uğrar.
6. İşveren maaşımı ödemediğinde hangi faiz uygulanır?
İşverenin gecikmeli ödemeleri için en yüksek mevduat faizi uygulanır.
7. Arabuluculuk süreci ne kadar sürer?
Genellikle 4 hafta içinde sonuçlanır. Anlaşma sağlanamazsa, iş mahkemesine başvurabilirsiniz.
8. Çalışma Bakanlığı’na şikâyet etmek maaşımı almamı sağlar mı?
Hayır, şikâyet sonucu işyerine ceza kesilebilir, ancak eksik maaşınızı tahsil etmek için hukuki yollara başvurmanız gerekir.
9. Eksik veya geç maaş ödemesi tazminat hakkı doğurur mu?
Eğer maaşlar sürekli geç yatırılıyorsa, haklı fesih yaparak kıdem tazminatı alabilirsiniz.
10. Maaşım geç yattı, işten çıkartılabilir miyim?
Hayır! Maaşınızı geç ödeyen işveren, sizi bu nedenle işten çıkaramaz. İşverenin yaptığı hukuka aykırıdır ve işçi haklarını ihlal eder.
